Riêng trong nghề buôn bán lại càng
bấp bênh, có ngày mua may bán đắt, có ngày ngồi suốt buổi chẳng ai ngó
tới, có tháng lời lãi nhiều, lợi lộc lớn, có tháng thua lỗ mất cả chì
lẫn chài, vì vậy không những chọn ngày mở hàng đầu năm, mà cả đầu
tháng, đầu tuần, từng ngày còn phải để ý đến chuyện mở hàng: mở hàng
vào lúc nào ? Bán cho ai "Nhẹ vía" để cả ngày bán đắt hàng? Thông thường muốn được đông
khách đến mua thì thái độ người bán hàng phải niềm nở, vồn vã, ân cần,
bán nới giá hơn bình thường để cầu được đông khách và giữ được chữ
Tín đứng hàng đầu. Song có người lại tưởng nhầm bán mở hàng phải bán
cho đắt, người mua mặc cả chê đắt không mua bỏ đi, rốt cuộc ngồi lì
suốt buổi không ai hỏi đến, thậm chí còn có thái độ và ma thuật bỉ ổi
cho là tại người mở hàng nặng vía, chửi rủa ngầm và "Đốt vía" người
mở hàng. Người bán hàng như vậy không biết rằng: chính mình là người
nặng vía nhất. Ngày trước người ta muốn đi
chợ sớm để được mau mở hàng có giá rẻ hơn chút ít, nhưng ngày nay
nhiều người ngại mở hàng vì sợ vướng phải hạng người không biết mình
bán hàng nặng vía lại đòi "Đốt vía" người mua mở hàng. Đến đây ta có thể kết luận được: Bán mở hàng nên bán đắt hơn hay rẻ hơn giá bình thường ? Chuyện vui: "Mở hàng nhẹ vía " hay "Nợ như Chúa Chổm" "Nợ như Chúa Chổm". Đó là
thành ngữ phổ biến để chỉ người lắm nợ. Nhưng tại sao Chúa Chổm lại
lắm nợ như vậy ? Truyền thuyết kể rằng: "Chổm" là hàng cùng dân ở miền
Thanh Hoá, chẳng có gia tài điền sản hay nghề ngổng gì, quanh năm chỉ
có đánh dậm, mò cua, bắt ốc nuôi thân. "Chổm" tên thật là gì, quê
quán ở đâu, bà con họ hàng thân thích có những ai ? Chẳng ai để ý đến.
Một con người "Tứ như Chúa Chổm" được. Nguyên do: có mấy lần sáng sớm,
Chổm vào một quán nhỏ ăn lót dạ, tự nhiên những hôm dó chủ quán bán
rất đắt hàng. Vì vậy, một đồn mười, mười đồn trăm, các chủ quán ai gặp
Chổm, cũng có nài Chổm vào ăn quà lấy may. Ai được Chổm hôm nào chiếu
cố vào ăn thì hôm ấy đều bán được đắt hàng. Nhưng Chổm làm gì có
nhiều tiền để trả, người ta vui lòng mời Chổm ăn, bao giờ có tiền trả
cũng được, mà không có cũng thôi, do đó trong khắp vùng không ai mắc
nợ nhiều bằng Chổm. Năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp
ngôi của vua Lê Cung Hoàng, dựng nên nhà Mạc. Đến năm 1532 Nguyễn Kim
khởi nghĩa phò Lê chống Mạc, đi tìm hậu duệ tôn của vua Lê, tìm được
Chổm, mặc dầu khố rách áo ôm, nhưng có khí tướng đế vương (người ta
còn đồn đại rằng: Chổm đi đâu cũng có đám mây che trên đầu, trời đang
nắng gắt cũng trở nên dâm mát...) Chổm được phò lên ngôi vua mở đầu
thời Lê Trung Hưng đóng đô ở Thanh Hoá (tức Tây đô) để chống với nhà
Mạc ở Hà Nội (tức Đông đô). Sau khi lên làm vua, không có
điều kiện gần gũi quần chúng như trước, và cũng không nhớ nợ ai bao
nhiêu mà trang trải nợ nần nữa, Chúa Chổm (thực ra là Vua Chổm) đành
phải hạ lệnh đúc thật nhiều tiền, rồi Chổm đi đến đâu rải tiền ra đến
đấy, cho công chúng ai nhanh tay, mạnh bước thì nhặt lấy. Vì thế nên
mới có thành ngữ "Nợ như Chúa Chổm".
Nguồn: ST & Tổng hợp từ Internet: Minh Tuyết (XemTuong.net)
